Renowacja starych budynków, przy odpowiednim pomyśle i użyciu nowoczesnych materiałów, może przynieść niecodzienne rezultaty. Należy jednak zaznaczyć, że proces odrestaurowywania zabytków warunkują przepisy, określające przebieg prac remontowych.

Prawny punkt widzenia

Planując odnowienie budynku wpisanego do rejestru zabytków, trzeba mieć na uwadze odpowiedzialność, jaka się z tym wiąże. Przede wszystkim, jeszcze przed otrzymaniem pozwolenia na rozpoczęcie prac budowlanych, należy uzyskać zgodę wojewódzkiego konserwatora zabytków na przeprowadzenie wszelkich robót. Według Art. 25 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami konserwator ma obowiązek nieodpłatnie udostępnić nowemu właścicielowi obiektu jego szczegółową dokumentację, a także przedstawić w formie pisemnej zalecenia konserwatorskie, precyzujące między innymi takie kwestie, jak sposób korzystania z zabytku, historię dokonanych prac konserwatorskich oraz zakres zmian, jakie mogą zostać wprowadzone. Pozwolenie to powinno także zawierać informacje o należytym sposobie eksploatacji budynku oraz materiałach, jakich należy użyć do jego renowacji. Następnym krokiem w celu rozpoczęcia prac jest otrzymanie pozwolenia na budowę, które po otrzymaniu zgody konserwatora zabytków jest jedynie formalnością. Procedura ta ma na celu zachowanie oryginalnych walorów zabytkowych obiektów, które pomimo nadania im nowej, odświeżonej formy, powinny nawiązywać do swojej pierwotnej postaci. To właśnie z tego powodu tak często podczas remontu zabytków wykorzystuje się szkło.

Ruiny teatru rzymskiego w Saragossie, fot. Flickr.com

Transparentny dodatek

Konieczność zabezpieczenia elementów pierwotnej konstrukcji bardzo często pojawia się nie na etapie prac projektowych, lecz w trakcie remontu. To, co należy zrobić z odkrytymi reliktami, warunkuje wiele czynników, w tym m.in. wartość artystyczna, historyczna, stan zachowania, umiejscowienie w obiekcie oraz wytyczne konserwatorskie. Jeżeli jednak inwestor zdecyduje się na ich zachowanie, wykorzystanie szkła pomoże w odpowiedniej ekspozycji tych elementów.

Centrum Wikingów Jorvik, fot. jorvik-viking-centre.co.uk

Najważniejszą zaletą tego materiału jest jego transparentność. Dzięki niej szklane instalacje nie ingerują w bogato zdobione fasady ani nie kolidują z często wielobarwnym wnętrzem. Nie ograniczają również dopływu światła oraz nie zakłócają poczucia przestronności. Dlatego wykorzystuje się je w formie zadaszeń nad wejściem do budynków (które wymagane jest przez obowiązujące obecnie przepisy), balustrad zabezpieczających galerie lub spoczniki, a także podestów. Rozwiązania takie spotkamy m.in. w zabytkowych kamienicach adaptowanych na hotele, starych domach przystosowanych do zamieszkania, a nawet obiektach sakralnych, w których z pomocą szklanej bariery oddziela się np. zabytkowe rzeźby, a nawet całe ołtarze.

Muzeum Morskie w Barcelonie, fot. Pbase.com

Szkło wykorzystać można także w postaci podłogi, co umożliwi zabezpieczenie zabytkowej posadzki lub jej fragmentów, a przede wszystkim pozwoli wyeksponować odkryte przy remontach znaleziska archeologicznych. Powstałe w ten sposób szklane podesty można często spotkać na terenie miejskich rynków oraz w budynkach, w których wykonywane były prace budowlane. Innym zastosowaniem szkła jest wydzielenie ścieżek zwiedzania w zabytkowych obiektach szklaną balustradą, którą można w bardzo subtelny sposób zamocować na specjalnych klamrach. Z kolei zabytkowy stiuk przykryć można szybą zamocowaną na niewielkich rotulach, dzięki czemu relikt pozostanie w pełni wyeksponowany, a same mocowania nie będą rzucały się w oczy. Alternatywnym rozwiązaniem będą wspomniane już subtelne klamry jak np. te z serii Como. Szklane konstrukcje stosowane są również w postaci kurtyny chroniącej zabytkową elewację lub jako szklany parasol zabezpieczający obiekt archeologiczny.

Piramida w Luwrze, fot. Wikipedia.org

Jak mocować?

Na montaż tafli, w zależności od rodzaju konstrukcji, pozwalają odpowiednie okucia do szkła hartowanego. W przypadku wnętrz zalecanym rozwiązaniem będą okucia punktowe takie jak z serii Piemonte, głównie ze względu na swój niewielki rozmiar. Podobny typ mocowań wykorzystać można to montażu szklanych daszków nad drzwiami wejściowymi. Przykładem takiego rozwiązania jest kolekcja Merano. Z kolei szklane ściany, zabezpieczające np. rzeźny lub freski, instalować można dzięki specjalnym klamrom oraz łącznikom, a także listwom montażowym, jak chociażby profile Lazio lub listwy DRM Roma. Natomiast w przypadku szkła mocowanego bezpośrednio na elewacji lub jako jej zabezpieczenie, konieczne będzie zastosowanie dedykowanych konstrukcji, zaprojektowanych według indywidualnych wytycznych.