O bezpieczeństwie szklanych konstrukcji decyduje nie tylko właściwy dobór okuć do szkła, ale również wybór samej tafli. Zgodnie z przepisami dotyczącymi krajowego rynku budowlanego, do instalacji tego typu należy stosować szkło bezpieczne. Pod to pojęcie kwalifikuje się zarówno szkło hartowane, laminowane, jak i hartowane laminowane.

Mankamentem obowiązujących regulacji jest brak jednoznacznego wskazania, kiedy i gdzie powinny być stosowane wymienione wyżej rodzaje szkła. Nie zdefiniowano też, czym powinno się różnić szkło bezpieczne wykorzystywane w konstrukcjach mocowanych na zewnątrz budynku, od tych instalowanych w jego wnętrzach.

Rola szkła bezpiecznego

Ponieważ uszkodzenie szklanej tafli może prowadzić do urazów użytkowników pomieszczeń, przepisy prawa budowlanego określają zakres wymagań, jakie spełniać muszą wykorzystywane w projekcie szyby. Dwoma podstawowymi wymogami są wytrzymałość tafli na uderzenia o określonej sile oraz, jeżeli jednak dojdzie do jej uszkodzenia, rozpadnięcie się na nieostre kawałki. Na zapewnienie obu tych parametrów wpływa sposób obróbki szkła – hartowanie oraz laminowanie.

Sposoby obróbki szkła

Na zwiększoną wytrzymałość szyby wpływa proces hartowania, polegający na poddaniu tafli obróbce termicznej, dzięki której zyskuje ona nowe właściwości fizyczne, w tym wzrost wytrzymałości mechanicznej oraz rozpad na małe kawałki o nieostrych krawędziach. Dzięki temu nie stanowią one znacznego zagrożenia dla osób korzystających z budynku, w którym zostaną zamontowane. Badania szkła hartowanego przeprowadza się zgodnie z wymogami ujętymi w normie PN-EN 12150. Jednym z jego elementów jest tzw. badanie fragmentacji, polegające na obserwacji siatki spękań.

Z kolei szkło laminowane powstaje poprzez połączenie ze sobą dwóch lub większej liczby tafli, sklejonych warstwami spoiwa w postaci żywicy lub foli organicznej. Szyby klejone żywicą, w porównaniu do tych klejonych folią, cechują się mniejszą wytrzymałością mechaniczną, ale mają za to lepsze właściwości dźwiękochłonne. Żaden ze sposobów klejenia nie wpływa na stopień przezroczystości tafli i oba charakteryzuje dobra przyczepność do szkła. Należy jednak pamiętać, że sam ten proces nie zwiększa wytrzymałości mechanicznej tafli, dlatego nierzadko podstawą szyby laminowanej są tafle hartowane. Szkło bezpieczne laminowane badane jest na zgodność z normą PN-EN 12 600:2004. W ramach testów ważące 50 kg wahadło, na którego końcu zamocowane są dwie opony napełnione powietrzem o ciśnieniu 0,35 MPa, spada na tzw. środek geometryczny próbki. W zależności od klasy bezpieczeństw, do której kwalifikować ma się tafla, różna będzie wysokość z jakiej spuszczane jest wahadło.

Mankamenty polskich przepisów

Choć zgodnie z krajowymi regulacjami każde szkło określone jako bezpieczne może być stosowane zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku, w praktyce nie jest to jednak tak proste. Obrazuje to poniższy przykład:

Jeżeli hartowana szyba, która do elewacji budynku przymocowana jest z np. pomocą okuć punktowych zostanie uszkodzona, żadna warstwa spoiwa nie utrzyma setek powstałych odłamków. W konsekwencji spadną one w dół, stanowiąc realne zagrożenia dla zdrowia i życia przechodniów. Jeśli jednak do tego samego projektu wykorzystana zostanie tafla hartowana laminowana, fragmenty szkła pozostaną przyczepione do foli, zaś cała szyba zwyczajnie zawiśnie na mocowaniach.

Choć realna różnica pomiędzy tymi dwoma rodzajami szkła jest zasadnicza, polskie przepisy pozostają w tym zakresie mało precyzyjne, pozostawiając dla wykonawców pole do własnej interpretacji. W konsekwencji większość projektantów zmuszona jest do korzystania z norm niemieckich, które bardzo dokładnie określają rodzaj szkła przewidzianego dla danej konstrukcji. Na ich podstawie również na polskim rynku branży szklarskiej przyjęto zasadę, zgodnie z którą do wszelkich instalacji mocowanych na zewnątrz budynku wykorzystuje się szkło laminowane hartowane, które zapewnia najwyższy poziom bezpieczeństwa użytkowników. Dotyczy to takich rozwiązań jak balustrady, portfenetry, daszki szklane, szklane elewacje oraz drzwi szklane wejściowe. Z kolei w konstrukcjach montowanych wewnątrz, w tym projektach m.in. systemów przesuwnych, składano-przesuwnych oraz składano-harmonijkowych, szklanych ścianek, a także drzwi szklanych standardowych, stosuje się szyby hartowane. Wyjątkiem są balustrady mocowane przy schodach, do których – ze względu na bezpieczeństwo użytkowników – stosuje się szkło nie tylko hartowane, ale także laminowane.