Mosiądz jest, obok stali oraz aluminium, stopem metalu najczęściej wykorzystywanym w branży szklarskiej. Produkowane są z niego okucia do szkła hartowanego, które docelowo będą narażone na szkodliwe działanie wilgoci czy też chemicznych środków czyszczących, jak np. klamry i zawiasy stosowane do montażu kabin prysznicowych czy parawanów nawannowych.

Mosiądz to stop miedzi (Cu) oraz cynku (Zn), gdzie zawartość drugiego z tych składników może się wahać od 10% do nawet 45%. Ze względu na swój charakterystyczny złotawy kolor, warunkowany procentową zawartością cynku, stop ten nazywany jest czasem „złotem mainnheimskim”. Trzeba jednak podkreślić, że dotyczy to rodzaju mosiądzu stosowanego przede wszystkim do produkcji biżuterii.

W zależności od swojego składu chemicznego mosiądz topnieje w temperaturze 1000°C, ale już od poziomu 907°C narażony jest na powstawanie zgaru, czyli utratę głównego składnika stopowego, który w czasie obróbki metalurgicznej (głównie wytapiania), paruje. Efektem ubocznym tego procesu jest powstawanie tlenków w stanie stałym (tzw. żużel) lub gazowym, jak choćby tlenek węgla.

Podstawowe rodzaje stopów mosiądzu

Poza miedzią oraz cynkiem, w składzie mosiądzu mogą znaleźć się również inne pierwiastki, których proporcje będą warunkować jego właściwości. Przykładowo Zn, poza kolorem stopu, wpływa również na jego wytrzymałość oraz twardość. Mając to na uwadze, jeszcze do niedawna, na podstawie wycofanej już normy PN-H-87025:1992, wyróżniało się kilka rodzajów mosiądzu. Pierwszy z nich to stopy dwuskładnikowe (cynk oraz miedź), które bez trudu poddają się obróbce na zimno. Kolejne to sztywniejsze stopy ołowiowe oraz wysokoniklowe, czyli takie, w których skład wchodzi również mangan oraz nikiel. Są one sprężyste i odporne na korozję. W normie wyróżniano również tzw. stopy specjalne, w tym mosiądz cynowy, niklowy, krzemowy lub aluminiowy (nazwę warunkuje dodatkowy składnik zastosowany w produkcji).

Z kolei mosiądz odlewniczy, czyli taki, który często stosowany jest do produkcji okuć, to najczęściej stop wieloskładnikowy, zawierający dodatki m.in. ołowiu, ale również krzemu, żelaza czy aluminium.

Właściwości i zastosowanie

Mosiądz charakteryzuje się plastycznością, ciągliwością oraz odpornością na korozję, posiada też dobre właściwości odlewnicze. Ze względu na swoją gęstość, która wynosi od 8,4 do 8,7 g/1 cm3, jest to dość ciężki stop. Poza zastosowaniem w produkcji okuć do szkła hartowanego wytwarza się z niego armaturę łazienkową, a także wykorzystuje w przemyśle chemicznym, maszynowym, okrętowym, elektrotechnicznym czy samochodowym.

Choć stop ten jest odporny na szkodliwe działanie wilgoci, a nawet wody morskiej, należy mieć na uwadze, że pod wpływem oddziaływania wody zawierającej chlor podlega procesowi odcynkowania. Jest to specyficzny rodzaj korozji, który prowadzi do rozpuszczenia cynku. Co prawda nie powoduje to zmiany kształtu mosiężnego przedmiotu, ale za to znacząco obniża jego wytrzymałość oraz szczelność.

Galwanizacja mosiądzu

Galwanizacja, a właściwie galwanostegia, to elektrolityczny proces, którego celem jest wytworzenie na powierzchni mosiądzu trwałej powłoki – metalicznej lub niemetalicznej. Nie tylko nadaje ona mocowaniom walory dekoracyjne, ale również poprawia ich odporność na korozję. W ten sposób okucia pokrywane są warstwą chromu (tzw. proces chromowania), a jeśli do roztworu z elektrolitem dodany zostanie barwnik, mogą mieć one dowolny, nieścieralny kolor, jak choćby czarne okucia z serii Linea Nera Doccia. Proces ten przypomina anodowanie, które stosuje się w przypadku okuć wykonanych z aluminium. Więcej na jego temat można przeczytać w jednym z wcześniejszych artykułów na oszkle.pl.

Zastosowanie mosiądzu w produkcji okuć

Ze względu na właściwości mosiądzu, stosujemy go przede wszystkim do produkcji okuć dedykowanych kabinom prysznicowym. Wytwarzamy z niego m.in. klamry oraz zawiasy z serii Bologna, Etna, Venezia czy Vesuvio. Wykonane są z niego również łączniki oraz stabilizatory z kolekcji Aosta, a także wybrane gałki Modena. Co istotne, aby okucia te zachowały swoje walory wizualne przez lata użytkowania, nie jest wymagana specjalna forma konserwacji. Wystarczy, że do czyszczenia ich powierzchni stosowany będzie płyn do naczyń oraz delikatna ściereczka lub gąbka, ewentualnie pasta do polerowania lakierów samochodowych (tylko w przypadku wyjątkowych zabrudzeń). Więcej na temat konserwacji naszych okuć można przeczytać w jednym z wcześniejszych artykułów na oszkle.pl.